بررسی کامل تمامی دلایلی که باعث کاهش
سرعت کامپیوتر میشوند
در ابتدا همه چيز به خوبی پيش می رود : سيستم به سرعت راه اندازی می شود ، برنامه ها با سرعتی قابل قبول اجراء می شوند و همه شواهد نشاندهنده يك انتخاب مناسب است . پس از گذشت مدت زمانی ، مشكلات شروع می شود : سرعت سيستم در زمان راه اندازی همچون گذشته نمی باشد ، برنامه ها با سرعتی قابل قبول اجراء نمی شوند و واژه hang جايگاهی خاص را در زندگی روزمره كاربران پيدا می كند . به دنبال بروز اينگونه مشكلات، سوالات متعددی برای كاربران مطرح می گردد : چرا سرعت سيستم كاهش پيدا كرده است ؟ چرا سيستم بدفعات با مشكل مواجه می شود و مجبور می شويم آن را reset نمائيم و در نهايت اين كه آيا زمان ارتقاء كامپيوتر فرارسيده است؟ تائيد اين موضوع شايد ناگوارترين خبر! برای افرادی باشد كه قرار است هزينه ارتقاء را پرداخت نمايند چراكه آنان به خوبی می دانند وارد معركه ای می گردند كه امكان خروج از آن به اين آسانی وجود نخواهد داشت و هر از چند گاهی نيز تكرار خواهد شد . كاهش كارائی* يك كامپيوتر می تواند دلايل متعددی داشته باشد . در این ترفند سعی خواهيم كرد به برخی از مهمترين آنها اشاره نمائيم با اين اميد كه بتوان برای حل مشكل و بهبود كارائی سيستم از روش هائی استفاده نمود كه هزينه ريالی و زمانی كمتری را در برداشته باشد.
وجود Spyware و يا ويروس بر روی كامپيوتر

ويروس ها و spyware ، از جمله تهديدات امنيتی مهم در دنيای كامپيوتر می باشند كه می توانند بطرز كاملا" مشهودی كارآئی كامپيوتر را تحت تاثير قرار داده و آن را كاهش دهند . اولين اقدام مناسب در اين رابطه ، بررسی سيستم با استفاده از نرم افزارهای آنتی ويروس و آنتی spyware بهنگام شده است . با استفاده از برنامه های فوق می توان اينگونه كدهای مخرب را تشخيص و در ادامه آنها را حذف نمود . در صورتی كه استفاده از برنامه های آنتی ويروس و آنتی spyware موفقيت آميز نباشد ، می توان اقدامات تكميلی زير را انجام داد :




شناسائی و توقف پردازه های مشكوك در حال اجراء از طريق Windows Task Manager

شناسائی و غيرفعال كردن سرويس های مشكوك از طريق Management Console

شناسائی و غيرفعال كردن سرويس ها و آيتم هائی كه در زمان راه اندازی سيستم اجراء می شوند ( از طريق System Configuration Utility )

جستجو و حذف آيتم ها و سرويس های مشكوك كه اطلاعات آنها در ريجستری درج شده است .

شناسائی و حذف فايل های مشكوك

نصب و استفاده از چندين نرم افزار تشخيص Spyware و ساير ابزارهای موجود به منظور حذف اينگونه برنامه های مخرب

در صورت عدم موفقيت آميز بودن موارد اشاره شده ، ويندوز را با Safe mode فعال و مجددا" عمليات فوق را تكرار نمائيد .
حرارت و دمای پردازنده

پردازنده های جديد حرارت بسيار بالائی را توليد می نمايند و به همين دليل است كه تمامی آنها به نوع خاصی از عناصر خنك كننده نياز دارند . ماشين هائی كه از آنها برای بازی های كامپيوتری و يا ساير فعاليت های سنگين استفاده می گردد ، می بايست از سيستم های خنك كننده بيشتری استفاده نمايند. در صورت افزايش حرارت پردازنده ، سرعت سيستم كاهش و رفتار آن تصادفی می گردد. مادربردهای جديد قادر به مانيتورينگ حرارت پردازنده بوده و می توانند وضعيت آن را با استفاده از پتانسيل های موجود در BIOS گزارش می نمايند .
فن پردازنده ممكن است به دلايل متعددی با مشكل مواجه گردد :



عدم چرخش مناسب و يكنواخت فن به دليل وجود گردو خاك

بروز مشكل برای موتور فن

بروز مشكل برای ياطاق های فن

در برخی حالات با گوش دادن به صدای كامپيوتر می توان از وضعيت عملكرد فن پردازنده آگاه گرديد . در صورت بروز مشكل برای فن ( خصوصا" ياطاق های آن ) ، سروصدای سيستم غيرعادی و حتی ممكن است باعث ايجاد لرزش در كيس گردد . در بسياری از موارد شايد نيازی به تعويض فن نباشد و بتوان با استفاده از هوای فشرده گردو خاك آن را پاك و زمينه استفاده مجدد از آن را فراهم نمود ( با در نظر گرفتن اين واقعيت كه عمرمفيد فن كاهش يافته است ) . به منظور مانيتورينگ آخرين وضعيت فن و حرارت پردازنده ، می توان از نرم افزارهای متعددی استفاده نمود .
استفاده از حافظه های نامناسب

حافظه اصلی يا همان RAM به دلايل متعددی می تواند باعث بروز مشكل در سيستم گردد :



پائين بودن سرعت RAM نسبت به سرعت بهنيه ماشين

وجود اشكالات جزئی در RAM كه صرفا" در موارد خاص خود را نشان خواهد داد .

افزايش غيرقابل قبول حرارت RAM

در گذشته ای نه چندان دور ، خريد حافظه جديد برای كامپيوتر كار ساده ای بود و صرفا" لازم بود خريداران نسبت به سرعـتی كه مادربرد از آن حمايت می نمايد و حداكثر حافظه قابل قبولی كه می توان در يك اسلات مادربرد قرار داد ، آگاهی داشته باشند . امروزه حافظه هائی با فناوری های متفاوت و سرعت های مختلف ارائه شده است . برخی مادربردها به منظور نيل به حداكثر توانمندی خود ، نوع خاصی از حافظه را تجويز نموده و در مقابل ساير حافظه ها از خود مقاومت نشان می دهند . مثلا" يك مادربرد ممكن است از حافظه های ECC RAM حمايت نمايد ولی همچنان قادر به استفاده از حافظه های non-ECC RAM باشد و يا ممكن است از حافظه های PC3200 DIMMs و PC2700 حمايت نمايد .در چنين مواردی ، تنظميات BIOS می بايست تغيير داده شود . در صورت استفاده از حافظه ای كه قادر به تامين حداكثر مشخصات سيستم نمی باشد ، كارآئی سيستم كاهش خواهد يافت .
وجود اشكالات جزئی در تراشه های RAM می تواند ناپايداری و كاهش سرعت سيستم را به دنبال داشته باشد . برخی از تراشه های RAM به دليل كيفيت پائين ممكن است سرعت سيستم را كاهش داده و يا باعث نمايش صفحه معروف Blue Screen موسوم به "صفحه مرگ" گردند .
در گذشته ، كاربران نگران داغ شدن تراشه های RAM نبودند چراكه آنها حرارت بالائی را توليد نمی كردند . هم اينك اين وضعيت تغيير يافته و از انواع جديدی از حافظه های RAM خصوصا" SDRAM استفاده می گردد . در صورتی كه تراشه های RAM نصب شده بر روی سيستم حرارت بالائی را توليد می نمايند ، می بايست يك فن جداگانه برای خنك كردن حافظه خريداری گردد . در صورتی كه مادربرد از فن حافظه حمايت نمی نمايد ، می توان يك كارت فن جداگانه را تهيه و آن را در يكی از اسلات های PCI نصب نمود.
برخی مادربردها به كاربران امكان استفاده از حافظه هائی با سرعت های متفاوت را می دهند ولی به صورت پيش فرض با حافظه ای كه دارای پائين ترين سرعت است كار خواهند كرد .
ايجاد مشكل برای هارد ديسك

قبل از بروز مشكلات حاد و غيرقابل جبران برای هارد ديسك ، می توان از علائم و نشانه های متعددی به منظور تشخيص و پيشگيری از بروز يك فاجعه استفاده نمود. اين موضوع به نوع مشكل ايجاد شده ( مكانيكی ، الكترونيكی ، منطقی ) بستگی خواهد داشت .
از علائم اوليه زير می توان به منظور تشخيص مشكل يك هارد ديسك استفاده نمود :



كند بودن سرعت دستيابی بر روی درايو آسيب ديده

مشاهده تعداد قابل توجهی از سكتورهای بد در زمان استفاده از برنامه هائی نظير scandisk و chkdsk

مشاهده بدون دليل Blue Screen

بروز اشكال در راه اندازی سيستم بطور متناوب

تشخيص يك هارد ديسك معيوب به مهارت خاص*ی نياز ندارد و می توان با گوش دادن به كامپيوتر و شنيدن صدای هارد ديسك تا حدود زيادی نسبت به سالم بودن وضعيت آن آگاهی يافت . در صورت بروز مشكل برای هارد ديسك ، صدای آن غيرعادی و فرآيند نوشتن بر روی هارد ديسك طولانی تر می گردد ، چراكه زمان زيادی صرف يافتن سكتورهای سالم خواهد شد . وضعيت فوق در صورت استفاده از سيستم فايل های مطمئن تری نظير NTFS مشهودتر خواهد بود و ساير سيستم فايل ها ممكن است صفحه blue screen را نمايش دهند .
پس از اطمينان از اين موضوع كه سرعت سيستم كاهش يافته است ، می توان با توجه به نوع سيستم فايل نصب شده بر روی كامپيوتر از برنامه هائی نظير scandisk و يا chkdsk استفاده نمود . در صورتی كه در مكانی از هارد ديسك يك سكتور بد مشاهده گرديد كه قبلا" فاقد مشكل بوده است ، اين احتمال وجود دارد كه عمر مفيد هارد ديسك رو به اتمام است و می بايست پس از تهيه backup از اطلاعات مهم موجود بر روی سيستم ، آن را تعويض نمود .
صدای هارد ديسك و عملكرد برنامه های scandisk و يا chkdsk بهترين علائم به منظور تشخيص بروز مشكل در يك درايو آسيب ديده ای می باشد كه ممكن است در ادامه باعث از كارافتادن سيستم گردد . در صورت مديريت يك سيستم از راه دور و يا عدم امكان خاموش نمودن سيستم به منظور بررسی مشكل ، می توان از برنامه هائی كه وضعيت هارد ديسك را مانيتور می نمايند ، استفاده نمود ( نظير Executive Softwares DiskAlert (http://www.execsoft.com/diskalert/diskalert.asp) ) .
تنظيمات BIOS

يكی از عواملی كه می تواند سهم عمده ای در كاهش كارآئی يك كامپيوتر داشته باشد و معمولا" مورد توجه جدی قرار نمی گيرد ، تنظيمات BIOS است . اكثر كاربران تنظيمات BIOS را همانگونه كه در شركت توليد كننده انجام شده است ، پذيرفته و آنها را با همان وضعيت استفاده می نمايند . عدم مطابقت تنظيمات BIOS با پيكربندی بهينه ماشين ، از جمله عوامل مهم در كاهش كارآئی يك كامپيوتر می باشد. اغلب كاربران ، پس از بررسی* كارشناسی اقدام به تغيير تنظيمات BIOS می نمايند كه قطعا" با تنظيمات انجام شده در كارخانه توليد كننده يكسان نخواهد بود .
به منظور آگاهی از تنظيمات بهينه BIOS با توجه به نوع مادربرد ، يك بانك اطلاعاتی خاص وجود ندارد ولی با يك جستجوی ساده بر روی نام مادربرد و BIOS می توان به تنظميات صحيح دست يافت . همچنين ، با بهنگام سازی BIOS نصب شده بر روی مادربرد می توان وضعيت آن را بهبود بخشيد. بدين منظور لازم است پس از مراجعه به سايت توليد كننده مادربرد و دريافت نرم افزار و دستورالعمل های مربوطه ، اقدام به ارتقاء BIOS نمود .

سازگاری كنترل كننده و نوع ديسك
برخی از كاربران پس از مشاهده افت سرعت سيستم به اميد بهبود وضعيت كامپيوتر خود اقدام به تغيير هارد ديسك می نمايند ، ولی ممكن است در عمل چنين اتفاقی نيافتد و تلاش آنان تاثير چندانی بر روی بهبود كارآئی سيستم نداشته باشد . اين موضوع می تواند دلايل متعددی داشته باشد . عدم حمايت مادربرد از تمامی پتانسيل های هارد ديسك جديد ، يكی از متداولترين دلايل در اين زمينه می باشد. بديهی است در چنين مواردی با هارد ديسك جديد همانند هارد ديسك های قديمی برخورد خواهد شد . بنابراين لازم است در زمان نصب تجهيزات جديد سخت افزاری نظير هارد ديسك ، دفترچه راهنمای مادربرد به دقت مطالعه شود تا مشخص گردد كه مادربرد از چه نوع اينترفيس IDE حمايت می نمايد .
استفاده از كابل های نامطلوب و گاها" فرسوده نيز می تواند يكی از دلايل عدم افزايش كارآئی هارد ديسك های جديد نصب شده بر روی يك سيستم باشد . در بسياری از موارد ممكن است با تغيير كابل های درايو شاهد افزايش و يا بهبود كارآئی سيستم باشيم .
فناوری توليد هارد ديسك ها معمولا" در بازه های زمانی يك سال تا 18 ماه تغيير و بهبود پيدا می نمايد و علاوه بر اين كه ظرفيت آنها بطرز قابل توجهی افزايش می يابد ، سرعت و كارآئی آنها نيز افزايش چشمگيری پيدا می نمايد . با استفاده از هارد ديسك های جديد ، سرعت سيستم بطرز كاملا" ملموسی افزايش خواهد يافت . ديسك های سريال جديد $$$A ( برگرفته از Serial ATA ) ، بمراتب سريعتر از ديسك های موازی قديمی از نوع ATA می باشند